Codex Cumanicus (Kuman kitabı) Alman ve italyanlar tarafından derlenmiş Karadenizin kuzayindeki Kıpçaklara mahsus metinleri içeren eserdir. Kuman Türkçesine, farscaya, almancaya ve italyanca dillerinde metinler içerir.
İtalyanın Venedik şehrinde yerleşen San-Marko kütüphanesinde korunmaktadır. Kitabın toplanması yaklaşık yüzyıllık bir zaman almıştır. İtalyanca olan bölümde yaklaşık olarak 1560 kelime içeren Latince-Kıpçakca-Farsca sözlük vardır. Alman bölümündeyse Kıpçakcaya çevrilmiş Hristiyan dinine ait dualar, ilahiler ve Kıpçakca bilmeceler vardır.
"Bilge, tetik kişiler menim sözim eşitinglereki yolnı ayrınglar.", "Men Tengrinin işine osai boldum."Eger toz-torpaq quyaştan ming ming qurla yarıq bolsa edi, hanuz Tengrinin yarıxhlıqına köre qarangyıdır"
Yukarıda metinler Kıpçak Türkcesindedir. Burada Tengri-Tanrı kelimesinin kullanılması Kıpçak Türklerinin yaradanı ana dillerinde anlatması konusunda çok sevindirici bir husustur.
